Na prostokątnej płycie wyryto zdanie: „ Nasze słońce zgasło nagle i ciemność w południe nastała”. Kiedyś słowa koiły ból rodziny po nagłej śmierci bliskiej osoby, dziś symbolizują zagładę społeczności żydowskiej w Makowie Mazowieckim.
Lapidarium składa się z ok. 250 macew wmurowanych w pomnik, który stoi na byłym kirkucie ( istniał pod koniec wieku XVIII do 1870 roku ), obecnie na terenie dworca PKS.
W okresie II wojny światowej hitlerowcy macewami utwierdzili chodniki i ulice. Za czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej panowało milczenie, a od marcowej nagonki w 1968 roku nastąpiła cisza, która została przerwana po wydarzeniach Sierpnia 1980. One spowodowały, że ludzie zaczęli mówić odważnie o przeszłości. W latach osiemdziesiątych XX wieku wykopano i oczyszczono macewy. Zbudowano z nich pomnik według projektu artysty Eugeniusza Szczudło. Uroczyste odsłonięcie lapidarium odbyło się w 1987 roku.
Na żydowskich stelach nagrobnych widnieje płaskorzeźba i inskrypcja, która zawiera dane o zmarłych. Plastyczne przedstawienia na macewach nawiązują do :
- narodowości żydowskiej, tj. gwiazda Dawida jako symbol pojawia się w XIX wieku i podkreśla syjonistyczne poglądy zmarłego; winne grono – lud Izraela,
- pochodzenia: dłonie w geście błogosławieństwa – na grobach kapłanów, męskich potomków arcykapłana Aarona; dzban i misa – męski potomek rodu Lewiego,
- płci: świeczniki o nieparzystej liczbie ramion, lub ze złamanymi świecami – kobieta,
- imion: lew – Arie, Lejb, Juda; jeleń – Naftali, Cwi, Hirsz; niedźwiedź – Dow, Ber;ptak – Cipora, Fejgl; wilk – Zew, Wolf, Beniamin; owca – Rachela, Rebeka; gołąb – Taube, Jona; kwiat róży – Szoszana, Rosa,
- cnót: puszka na pieniądze – dobroczynność; korona – pobożność lub uczoność zmarłego; księgi – uczoność, znajomość Tory i Talmudu; owca – matczyna opiekuńczość; dwa gołębie – zgodność małżeńska; pelikan – rodzicielska troska,
- zawodu: dłoń trzymająca gęsie pióro – zmarły był soferem (przepisującym Torę); lancet rytualny – zmarły był mohelem (dokonywał obrzezania chłopców); zegar – zegarmistrz; wąż Eskulapa – lekarz; łańcuch – złotnik; moździerz – aptekarz; skrzypce – muzyk,
- śmierci: złamane drzewo, roślina, świeca, kolumna, tonący okręt, uskrzydlona klepsydra, owce zdążające do studni,
- wieczności życia: wąż połykający własny ogon, niezłamane drzewo życia, motyl.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz